KERAJAAN Malaysia telah melaksanakan program rasionalisasi subsidi bahan bakar dengan menghapuskan subsidi diesel. Walaupun beberapa kategori pengguna diesel masih menerima subsidi, bagi kebanyakan yang menggunakan bahan bakar sebagai sumber penting, penghapusannya bermaksud peningkatan kos pengeluaran.

Kesan makroekonomi penghapusan subsidi

Nota ini menghujahkan rasionalisasi subsidi bahan bakar tidak semestinya bersifat inflasi dan penjimatan daripada peng hapusan subsidi tidak harus diperuntukkan untuk mana-mana program perbelanjaan tertentu. Pemahaman kesan makroekonomi ini adalah penting supaya polisi makroekonomi yang sesuai dapat dilaksanakan dan kritikan yang salah terhadap program rasionalisasi subsidi dapat dielakkan.

Inflasi

Peningkatan harga diesel akan mengubah harga relatif barangan dan perkhidmatan. Harga barangan dan perkhidmatan yang intensif diesel akan meningkat berbanding dengan yang lain. Sebagai contoh, perkhidmatan pengangkutan akan menjadi lebih mahal dan harg anya mungkin naik berbanding perkhidmatan perbankan. Ini boleh berlaku sama ada melalui peningkatan harga perkhidmatan pengangkutan sementara harga perkhidmatan perbankan kekal, atau penurunan harga perkhidmatan perbankan sementara harga perkhidmatan pengangkutan kekal sama.

Hasilnya bergantung kepada polisi kewangan yang dilaksanakan oleh Bank Negara Malaysia (BNM) dan polisi fiskal kerajaan. Polisi sekatan BNM dan kerajaan boleh menahan kos pengangkutan daripada meningkat sambil menekan harga barangan dan perkhidmatan lain. Walau bagaimanapun, polisi ini akan mengorbankan aktiviti ekonomi dengan ketara. Kemungkinan senario yang berlaku dan yang lebih baik ialah peningkatan harga perkhidmatan pengangkutan tanpa penurunan harga perkhidmatan perbankan. Ini bukan inflasi tetapi perubahan dalam harga relatif.

Untuk pemahaman mudah: apabila harga bahan bakar meningkat di pam, indeks harga pengguna (CPI) akan naik dalam bulan kenaikan tersebut. Saiz kenaikan adalah sebanding dengan kepentingan bahan bakar dalam bakul CPI. Selepas kenaikan permulaan ini, tekanan permintaan yang mendasari yang menyebabkan semua harga meningkat lebih kurang selari akan menentukan trend inflasi masa depan. Tekanan permintaan ini boleh dipengaruhi oleh polisi ekonomi, terutamanya polisi kewangan. Bank pusat boleh mengekalkan tahap inflasi yang rendah dengan melaksanakan polisi yang sesuai.

Kesan peningkatan harga bahan bakar tidak terhad kepada harga di pam sahaja. Harga barangan yang menggunakan bahan bakar sebagai sumber pengeluaran juga mungkin meningkat dari masa ke semasa, menyebabkan tempoh pening katan CPI yang berpanjangan di atas kadar inflasi yang mendasa ri sementara harga relatif diselaraskan. Walau bagaimanapun, selagi bank pusat mengekalkan inflasi mendasar yang stabil, inflasi yang diukur akan kembali ke tahap tersebut.

Oleh itu, pelupusan subsidi bahan bakar di Malaysia tidak semestinya bersifat inflasi, dengan syarat BNM tetap komited untuk mengekalkan inflasi mendasar yang tetap. Rekod prestasi BNM menunjukkan bahawa ia boleh menghalang kejutan sementara daripada membawa kepada inflasi tinggi yang berpanjangan. Sepanjang 20 tahun yang lalu, kadar inflasi di Malaysia berpurata 2.2 peratus, menunjukkan kestabilan mengikut piawaian antarabangsa.

Apabila subsidi bahan bakar dilupuskan, ukuran perubahan CPI mungkin akan menjadi lebih tidak menentu, kerana harga minyak antarabangsa yang naik turun memberi kesan kepada ekonomi domestik dengan sepenuhnya. Walau bagaimanapun, BNM boleh menghalang perkara ini daripada menyebabkan ketidakstabilan dalam inflasi mendasar. Memastikan orang ramai bahawa peningkatan harga yang sementara tidak akan menggagalkan komitmen terhadap inflasi yang rendah dan stabil boleh membantu menambat jangkaan inflasi.

Penjimatan belanjawan daripada rasionalisasi subsidi

Persoalan ini akan menimbulkan pelbagai cadangan, dengan ramai yang mengesyorkan agar penjimatan dibelanjakan untuk projek tertentu. Satu cadangan yang kerap ialah menggunakan penjimatan tersebut untuk memperbaiki dan mengembangkan infrastruktur pengangkutan awam, mengujahkan bahawa harga bahan bakar yang lebih tinggi meningkatkan kos perjalanan dengan kereta, yang boleh dikurangkan dengan pengangkutan awam yang lebih baik.

Segelintir pihak mungkin mempertikaikan bahawa penjimatan itu harus disalurkan kepada penambahbaikan kesihatan awam dan pendidikan. Walaupun peningkatan perbelanjaan untuk pengangkutan awam, kesihatan dan pendidikan mungkin wajar, keputusan perbelanjaan awam tidak harus diikat kepada sumber pendapatan tertentu. Dana adalah sepiawai dan keputusan dalam perbelanjaan awam harus berdasarkan keutamaan dan bukannya sumber pendapatan.

Sebagai alternatif, penjimatan daripada rasionalisasi subsidi bahan bakar boleh digunakan untuk mengehadkan pinjaman awam, mengelakkan peningkatan hutang awam.
Pengurangan dalam pinjaman awam akan memudahkan akses kepada dana untuk sektor swasta domestik dan asing untuk pelaburan dalam teknologi dan inovasi, memupuk pertumbuhan ekonomi dan daya saing dalam jangka panjang. Peruntukan penjimatan sedemikian boleh memberikan manfaat ekonomi yang ketara, melengkapkan kestabilan makroekonomi yang dicapai melalui polisi kewangan yang berkesan.

PENULIS adalah Profesor Ekonomi di Asia School of Business dan Pengarah Kanan Program Perbankan Pusat & Kewangan

Originally published by Utusan Malaysia.